Badane grupy w Regionach NEXERY zostały zapytane, jak internet zmienił ich życie (mieszkańcy) lub warunki pracy (firmy, urzędnicy, nauczyciele) w ciągu ostatnich 5 lat. Wspólny mianownik i zarazem najczęstsze wskazanie wśród respondentów stanowiły odpowiedzi wskazujące na kwestie techniczne, związane z dostępem do globalnej sieci. Badani zwracają uwagę, że w ostatnich latach poprawiła się jakość, dostępność i szybkość internetu oraz zwiększyła się liczba jego zastosowań.

Internet jest obecnie nieodłączną częścią naszego życia. Jest to niezwykle widoczne w Regionach NEXERY, gdzie ludzie wyraźnie doceniają wpływ globalnej sieci na zwiększenie komfortu codziennego życia. Dostęp do nowoczesnej sieci światłowodowej to dla wielu mniejszych miejscowości często jedyna możliwość uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym, zawodowym i obywatelskim. Dlatego inwestycje w infrastrukturę telekomunikacyjną traktujemy jako ważny element eliminacji cyfrowego podziału kraju oraz otwarcie możliwości rozwojowych dla osób, do tej pory pozbawionych tej szansy.

Jacek Wiśniewski

Prezes Zarządu NEXERY

Ogólny wniosek, wynikający z odpowiedzi badanych na pytania otwarte, pokrywa się z eksperckimi diagnozami dotyczącymi rozwoju internetu w ostatnich latach. Według szacunków International Telecommunication Union (ITU) w 2021 r. światowe wykorzystanie przepustowości łączy sięgnęło 932 terabitów na sekundę (Tbit/s) wobec 719 Tbit/s rok wcześniej. Oznacza to wyjątkowo wysoki wzrost rzędu 30% rdr. Szczegółowe dane o korzystaniu z konkretnych narzędzi czy aplikacji potwierdzają te ogólne diagnozy. Między 2018 i 2022 r. aplikacja randkowa Tinder zanotowała wzrost liczby subskrybentów (płacących za dodatkowe funkcje) z 4,1 do 11,1 mln na całym świecie. Według Eurostatu odsetek Polaków w wieku 16-74 lat korzystających z mediów społecznościowych zwiększył się z 53% w 2019 do 61% w 2022 r. Warto zwrócić uwagę także na wyzwania, pojawiające się wraz z rozwojem usług internetowych, które również badamy w raporcie. Zgodnie z danymi Zespołu Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego (CSIRT GOV) w 2018 r. miało miejsce ok. 32 tys. zgłoszeń dotyczących zagrożeń cyberbezpieczeństwa instytucji publicznych, a w 2021 r. było ich już ponad 762 tys. Z kolei z raportu NASK „Nastolatki 3.0” wydanego w 2021 r., wynika, że 23,4% młodych osób doświadczyło cyberprzemocy.

Badani są przekonani, że zmiany w korzystaniu z internetu w ciągu następnych 5 lat będą polegały na przenoszeniu do świata online kolejnych obszarów życia i pracy z uwzględnieniem korzyści dla użytkowników.

Odpowiedzi na pytania otwarte w pozostałej części badania pokazują, że firmy oraz mieszkańcy, którzy utrzymują lub zwiększają zakres korzystania z rozwiązań online, przygotowują się do przyszłości. Ten wniosek pokrywa się z eksperckimi prognozami dotyczącymi rozwoju internetu w nadchodzących latach. FTTH Council Europe przewiduje, że w 2027 r. w Polsce będzie 5,7 mln subskrypcji na łączach FTTH/B, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w 2021 r. Subskrypcje oznaczają nie tylko możliwość podłączenia do odpowiedniej infrastruktury, ale faktyczne wykorzystanie łącza światłowodowego.

Mieszkańcy Regionów NEXERY mają większą świadomość wyzwań związanych z rozwojem internetu niż przeciętny Polak. Jest to istotne, ponieważ korzystają z internetu przeciętnie dłużej niż ogólnopolska grupa, choć podobieństwa widać w zakresie celów aktywności online. Poza tym częściej uważają, że ich nieruchomości zyskały ostatnio na wartości. Z drugiej strony nieco gorzej od ogółu Polaków oceniają swoje miejsca zamieszkania pod względem potencjału biznesowego.

Już 6 na 10 mieszkańców z Regionów mieszkających w zasięgu sieci korzysta ze światłowodu. Wzrost popularności i dostępności szybkiego internetu przekłada się również na czas przeznaczony przez mieszkańców na aktywność w sieci. Najczęściej spędzają oni online 3-5 h dziennie i w tym czasie najchętniej załatwiają swoje sprawy prywatne. Internet to dla nich w dużej mierze źródło rozrywki. Przykładowo, od 2019 r. nieprzerwanie rośnie popularność oglądania filmów w sieci, podobny trend widać w przypadku randkowania online. Ponad połowa mieszkańców zna kogoś, kto znalazł swojego partnera życiowego przez internet.

Regiony NEXERY nie są jednak wolne od wyzwań związanych z rozwojem technologii. Incydenty naruszenia cyberbezpieczeństwa i przypadki cyberbullyingu są znane ze słyszenia dużej części badanych. Grupą, która najczęściej słyszała o przypadkach nękania dzieci w internecie, są nauczyciele. Pedagodzy wciąż szukają też online inspiracji do prowadzenia lekcji, jednak ich nastawienie wobec aspektów edukacyjnych sieci stało się nieco mniej entuzjastyczne. Wielu z nich miało problemy z niepowołanymi osobami, które utrudniały lekcje online.

O ile w przypadku nauczycieli widać lekki spadek entuzjazmu wobec cyfrowych rozwiązań edukacyjnych, o tyle przedsiębiorcy w Regionach NEXERY coraz chętniej za pośrednictwem sieci sięgają po narzędzia ułatwiające prowadzenie biznesu. Firm, które choć w części opierają swoją działalność na internecie, jest już ponad połowa. W kontekście zawodowym widać także dysproporcje między teorią a praktyką pracy zdalnej. Choć chętnych do pracy online jest coraz więcej, to pracodawcy nie do końca powszechnie oferują tego rodzaju świadczenie obowiązków zawodowych. Załatwianie spraw urzędowych poprzez internet okazuje się niezmiernie popularne wśród mieszkańców, ponieważ od trzech lat prawie wszyscy badani korzystali chociaż raz z e-urzędu w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Zaznaczają się jednak coraz większe różnice w podejściu mieszkańców i urzędników do e-administracji.

• W 2020 r. mniej niż połowa (49%) mieszkańców Regionów NEXERY mieszkających w zasięgu sieci zadeklarowała korzystanie ze światłowodu, w 2023 r. odsetek ten wynosi już aż 61%.
• W 2019 r. 48% mieszkańców odpowiedziało, że używa internetu maksymalnie 2 h dziennie, w 2023 r. było to 13%.
• W 2023 r. 57% mieszkańców Regionów NEXERY korzysta z łączy o przepustowości większej niż 100 Mb/s.
• 53% mieszkańców Regionów NEXERY zna kogoś, kto znalazł partnera życiowego przez internet.
• O przypadkach prześladowań dzieci lub młodzieży w internecie przez rówieśników najczęściej słyszeli nauczyciele (57%) i mieszkańcy (43%), najrzadziej natomiast takie informacje docierały do urzędników (23%).
• Odsetek firm, które choć w części opierają swoją działalność o internet, wzrósł z 44% w 2021 do 55% w 2023 r.
• W 2019 r. tylko 2% mieszkańców Regionów NEXERY odpowiedziało, że pracuje wyłącznie zdalnie. Odsetek ten wzrósł do szczytowych 7% w 2021 r. W 2023 r. było to już jedynie 3%.
• W 2023 r. ponad połowa (51%) nauczycieli z Regionów NEXERY odpowiedziała, że w ich pracy internet okazuje się najbardziej pomocny ze względu na treści, które mogą być inspiracją podczas przygotowywania lekcji.

Kolejny raz w badaniu mieszkańcy Regionów NEXERY, zwłaszcza ci młodzi, wykazują się mobilnością, rozumianą jako tendencja do dynamicznej zmiany miejsca zamieszkania. Nadal uważają także, że nieruchomości, które zamieszkują, zyskują na wartości. W obu aspektach istotnym czynnikiem okazuje się dostęp do szybkiego internetu. Warto o tym pamiętać w kontekście działań, które mogą uatrakcyjnić życie w Regionach. Badanie pokazuje bowiem, że w przypadku pracy i prowadzenia biznesu wciąż jest wiele do zrobienia, natomiast najbardziej atrakcyjnym obszarem życia w Regionach NEXERY według badanych jest „spędzanie wolnego czasu” oraz „życie ogólnie”. Nieco mniej pozytywnych ocen zebrała „nauka” oraz „korzystanie z oferty turystycznej”. Nie zmienia to faktu, że większość mieszkańców Regionów NEXERY czuje sentyment do miejsca, gdzie żyją.

Ostatnia część raportu przedstawia kwestie postrzegania przez mieszkańców kwestii ekologicznych oraz ogólnych założeń koncepcji smart village, czyli inteligentnych wiosek, gdzie internet jest jedną z podstaw rozwoju cywilizacyjnego. W Regionach NEXERY sieć jest kluczowym źródłem wiedzy o sprawach ekologii, a część badanych przyłączenie światłowodu traktuje właśnie jako projekt typu smart village. Spośród zmian ekologicznych w Regionach najpopularniejsze to m.in. termomodernizacja i fotowoltaika, ale w firmach pojawiają się także auta elektryczne, a szkoły prowadzą prośrodowiskowe akcje edukacyjne. Koncepcja inteligentnych wiosek w całej Polsce, jak i w Regionach NEXERY pozostaje jednak dość niszowa. Jeśli chodzi o priorytety rozwojowe na najbliższe pięć lat, dla mieszkańców Regionów NEXERY istotnym obszarem wymagającym poprawy jest lokalny potencjał biznesowy.

Internet stwarza mnóstwo szans na rozwój poszczególnych osób, wspólnot i organizacji. Jednak postępująca cyfryzacja rodzi również sporo nowych wyzwań. Ponad połowa mieszkańców Regionów NEXERY słyszała o kimś z okolicy, kto został oszukany w internecie i stracił pieniądze, a 43% ma wiedzę na temat przypadków cyberbullyingu. Statystyczny Polak rzadziej jest świadomy tego zjawiska i ta różnica wynosi 11 pkt proc.

O wielu szansach, stwarzanych dzięki dostępowi do szybkiego internetu, takich jak smart village, poznawanie partnerów życiowych czy poszerzona oferta edukacyjna, piszemy w kolejnych rozdziałach raportu. Zwracamy jednak uwagę także na wyzwania, związane z szybkim rozwojem usług internetowych. Należą do nich oszustwa prowadzące do kradzieży czy wyłudzeń pieniędzy, a także cyberbullying, czyli nękanie w sieci. W Polsce to zjawisko dotyka głównie młodych ludzi, najczęściej przez ich rówieśników, i stanowi dość poważny problem. Według badania NASK „Nastolatki 3.0” z końca 2020 r. około ¼ polskich uczniów doświadczyła przemocy w internecie, a 1/5 odpowiada „trudno powiedzieć”, co według autorów raportu „może wskazywać na brak zrozumienia tego zjawiska, brak chęci/otwartości do odpowiedzi lub obniżenie wrażliwości na agresję online” (więcej na ten temat piszemy w części rozdziału 2. na temat cyberbezpieczeństwa).

Z badania wynika, że mieszkańcy Regionów NEXERY mają większą świadomość wyzwań związanych z rozwojem internetu niż Polacy ogółem. Ponad połowa bohaterów niniejszego raportu słyszała o kimś z Regionu, kto został oszukany w internecie i stracił pieniądze, np. klikając w przesłany link. W grupie ogólnopolskiej tych wskazań jest o 11 pkt proc. mniej. Taka sama różnica zachodzi pod względem znajomości (ze słyszenia) przypadków cyberbullyingu. O sytuacji, gdy dziecko lub młody człowiek był prześladowany w internecie przez rówieśników, słyszało 43% mieszkańców Regionów NEXERY i 32% Polaków ogółem.

Mieszkańcy Regionów NEXERY nieco częściej niż Polacy ogółem uważają, że zamieszkiwane przez nich nieruchomości w minionym roku zyskały na wartości. Dane rynkowe częściowo potwierdzają te oceny.

Mieszkańcy Regionów NEXERY zapytani, czy zamieszkiwane przez nich nieruchomości zyskały na wartości w ciągu ostatniego roku, w większości odpowiadają twierdząco. Nieco ponad połowa jest zdania, że wartości wzrosły, a blisko 1/3, że się nie zmieniły. Porównanie z ogółem Polaków pokazuje, że mieszkańcy Regionów lepiej postrzegają tendencję na rynku mieszkaniowym. O 8 pkt proc. częściej uważają, że wartości nieruchomości wzrosły i 5 pkt proc. rzadziej, że ceny nie uległy zmianie.

Czy dane rynkowe potwierdzają opinie mieszkańców Regionów NEXERY i całej Polski? To zależy, którą część roku ankietowani mieli na myśli, odpowiadając na pytanie. Ostatnie dostępne dane GUS pokazują, że w IV kwartale 2022 r. ceny lokali mieszkalnych urosły w porównaniu do IV kwartale 2021 r. o 9% dla całego kraju. W województwie kujawsko-pomorskim o 3%, w łódzkim o 7%, w świętokrzyskim o 12%, w warmińsko-mazurskim o 4%, a w mazowieckim o 11%. Jeśli zaś porównamy czwarty i trzeci kwartał 2022 r. to w niektórych województwach widać spadek wartości, np. w kujawsko-pomorskim o 2,9%. Dane rynkowe nie są w tym kontekście jednorodne. Komentarz Otodom i Polityki Insight potwierdza, że „ostatni kwartał 2022 r. przyniósł symboliczny, ale pierwszy od blisko 7 lat kwartalny spadek nominalnych cen mieszkań”. Z kolei porównanie pierwszego kwartału 2023 do czwartego kwartału 2022 pokazuje wzrosty cen ofertowych na rynku pierwotnym w największych miastach rzędu 3-8%.

W Regionach NEXERY mieszkańcy korzystają z internetu średnio o 25 minut dłużej niż statystyczni Polacy. Różnice widać zwłaszcza w zakresach „do 2 godzin” i „3-5 godzin”. Natomiast podobnie wygląda katalog celów, dla których użytkownicy spędzają czas online.

Wyraźna dysproporcja w porównanych grupach zachodzi w krótkim, do 2 godzin, korzystaniu z sieci. Zaledwie 13% mieszkańców i aż 25% populacji krajowej spędza tyle czasu dziennie online. Widać więc, że niewielka część pierwszej grupy i blisko dwukrotnie większa drugiej to tzw. light-userzy. Proporcje się odwracają, a różnice zmniejszają przy bardziej intensywnym korzystaniu z sieci. Więcej mieszkańców Regionów NEXERY niż Polaków ogółem używa internetu dziennie 3-5 godzin (odpowiednio 46 i 38%) oraz 6-8 godzin (25 i 20%). Natomiast odsetek tzw. hard-userów, czyli osób konsumujących treści internetowe ponad 9 godzin dziennie, jest w zasadzie identyczny w obu grupach. W naszym badaniu wśród mieszkańców Regionów NEXERY średnia dzienna korzystania z internetu wyniosła 5 h 26 min, a średnia dla próby ogólnopolskiej – 5 h 1 min.

Obecnie cyfrowe metaversum stało się dla nas naturalnym dopełnieniem offline’owej rzeczywistości, a dzięki dostępowi do internetu o wysokiej prędkości poruszanie się w nim stało się łatwe i przyjemne. Widzimy to, realizując nasze inwestycje, cyklicznie też notujemy wzrost zadowolenia z gamy cyfrowych usług, do których dostęp świadczony jest za pomocą naszego światłowodu. Postępująca digitalizacja kraju znajduje potwierdzenie w eksperckich prognozach nt. rozwoju sieci, które wskazują, że w Polsce w ciągu kilku najbliższych lat liczba subskrypcji na łączach FTTH/B podwoi się. Ta perspektywa stanowi nie tylko wyjście do ambitnych działań biznesowych, ale podkreśla też rolę hurtownika na drodze do społeczeństwa gigabitowego.

Piotr Wieczorkiewicz

Członek Zarządu ds. Operacji w NEXERZE

Wiemy już, ile czasu spędzają w internecie statystyczni Polacy i mieszkańcy Regionów NEXERY. Z badania wynika również, na co poświęcają ten czas w dni robocze. Otóż obie grupy korzystają z sieci w podobny sposób. Mieszkańcy Regionów NEXERY średnio przeznaczają na cele prywatne 65% czasu, spędzanego online, a 35% na obowiązki zawodowe i administracyjne. Dla próby ogólnopolskiej te wartości wynoszą odpowiednio 71 i 29%.

Ocena atrakcyjności miejsca zamieszkania to ważna wskazówka dla wszystkich osób i organizacji, które są odpowiedzialne za działania na rzecz lokalnej wspólnoty. W pierwszej kolejności chodzi tu o samorządowców. Dzięki wiedzy płynącej z badania mogą oni podjąć aktywności zmierzające do poprawy lokalnej sytuacji gospodarczej i społecznej, co przełoży się na dobrostan mieszkańców. Narzędziem do tego celu jest m.in. dostęp do szybkiego internetu. Infrastruktura światłowodowa otwiera nowe możliwości zarówno jeśli chodzi o prowadzenie biznesu, jak i warunki pracy.

W badaniu #RegionyNEXERY po raz kolejny zapytaliśmy wszystkie grupy respondentów o ocenę atrakcyjności Regionów w kilku wybranych obszarach (więcej informacji w osobnej części rozdziału 2.). Jednak po raz pierwszy zestawiliśmy odpowiedzi tych mieszkańców z wynikami dla próby ogólnopolskiej. Na 6 badanych obszarów w 3 widzimy wyraźne różnice na korzyść całej Polski. Wynoszą one 10-12 pkt proc. Zwłaszcza praca i prowadzenie biznesu są oceniane lepiej przez Polaków ogółem niż przez mieszkańców Regionów NEXERY. Analiza odpowiedzi dla tego pytania podnosi kwestię priorytetów rozwojowych w Regionach, które omawiamy w dalszej części tego rozdziału.

W kolejnym analizowanym obszarze – nauce (rozumianej jako możliwości edukacyjne) – różnica ocen również jest widoczna, choć mniejsza niż w dotychczas wymienionych kontekstach (53% Polacy ogółem vs. 45% mieszkańcy Regionów). Natomiast pod względem oferty turystycznej i możliwości spędzania wolnego czasu obie grupy odpowiadają niemal identycznie. Wyniki to odpowiednio 46% i 62% dla Polaków ogółem oraz 43% i 61% dla mieszkańców Regionów NEXERY.

Wybór priorytetów rozwojowych na następne 5 lat przez mieszkańców Regionów NEXERY i Polaków ogółem pokazuje dwie tendencje. Z jednej strony widać główną bolączkę całej Polski, czyli dostępność i jakość opieki zdrowotnej, wskazywaną zgodnie przez obie porównywane grupy. Różnica zachodzi w ocenie lokalnego potencjału biznesowego, który dla mieszkańców Regionów NEXERY, w przeciwieństwie do ogółu Polaków, jest obszarem wymagającym wyraźnej poprawy.

Mieszkańcy Regionów NEXERY, jak i ogół Polaków zgodnie wskazują dostępność i jakość opieki zdrowotnej jako element codzienności, który w pierwszej kolejności wymaga poprawy. Obie badane populacje wskazały ten obszar na pierwszym miejscu z niemal identycznym odsetkiem głosów. Podobne dane przedstawia raport Polskiej Izby Ubezpieczeń („Mapa ryzyka Polaków. Jak ubezpieczyciele odpowiadają na potrzeby społeczeństwa?”), w którym kwestie zdrowotne sytuują się na czele listy trosk bytowych obywateli. W ocenie kilku innych priorytetów rozwojowych – możliwości podłączenia szybkiego internetu, infrastruktury opieki nad dziećmi (żłobki, przedszkola) i komunikacji – mieszkańcy Regionów i całej Polski również są stosunkowo zgodni.

Inwestycje światłowodowe prowadzone przez firmę NEXERA na terenie gminy Kije przyczyniają się do poprawy sytuacji gospodarczej regionu. Zastosowana technologia daje nam możliwość szybkiego kontaktu ze światem oraz dostęp do informacji i nowoczesnej wiedzy. Możemy łatwo skonsultować się z lekarzem online, wziąć udział w biznesowym webinarium czy skorzystać z fachowej porady prawniczej. Już w tym momencie widzimy poprawę komfortu życia mieszkańców, a ta pozytywna tendencja wciąż postępuje.

Anita Białek

Zastępca Wójta Gminy Kije, Region Świętokrzyski

W przeciwieństwie do ogółu Polaków mieszkańcy Regionów NEXERY uważają, że obszarem, który wymaga zdecydowanej poprawy, jest potencjał biznesowy. Różnica w odsetku wskazań między obiema grupami wyniosła w tym przypadku aż 18 pkt proc. Ten wynik potwierdza wcześniejszy wniosek, wskazujący, że mieszkańcy Regionów NEXERY najniżej oceniają atrakcyjność swoich miejscowości pod względem pracy oraz prowadzenia biznesu. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną, choć nie tak dużą różnicę między obiema badanymi grupami. Mieszkańcy Regionów NEXERY nieco rzadziej niż Polacy ogółem (5-7 pkt proc.) uznają za priorytet rozwojowy projekty ekologiczne, które przynoszą oszczędności (np. fotowoltaika) oraz poprawiają lub zachowują walory turystyczne miejscowości.

60% mieszkańców Regionów NEXERY, którzy żyją w zasięgu światłowodu, m.in. dzięki NEXERZE, korzysta z niego. Deklarowana przepustowość łączy jest coraz większa i już blisko 6 na 10 badanych korzysta z transferów szybszych niż 100 Mb/s. W porównaniu z innymi grupami badanych to mieszkańcy deklarują posiadanie najszybszych połączeń.

Z roku na rok światłowód staje się coraz popularniejszy wśród mieszkańców Regionów NEXERY. W 2020 r. mniej niż połowa (49%) respondentów zadeklarowała korzystanie z tego typu łącza internetowego; w 2023 r. odsetek ten wynosi już 61%. Wyniki te pokrywają się z trendami opisywanymi przez Eurostat. Ostatnie dostępne roczne dane urzędu mówią o wzroście odsetka gospodarstw domowych, które mają dostęp do światłowodu (FTTP; ang. Fibre to the Premises) z 38% w 2019 r. do 52% w 2021 r.

W porównaniu z innymi grupami badanych to mieszkańcy Regionów NEXERY deklarują posiadanie najszybszych łączy. W ich przypadku odsetek możliwości transferu wyższego niż 300 Mb/s wyniósł w 2023 r. 26%, podczas gdy w szkołach – 19%, w firmach – 16%, a w urzędach – tylko 5%. Interesujące, że aż 60% urzędników i 38% nauczycieli nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie.

FTTH Council, organizacja skupiająca się na rozwoju technologii światłowodowej – FFTH (Fibre to the Home) i FTTB (Fibre to the Building), prognozuje, że w 2027 r. w Polsce będzie 5,7 mln subskrypcji na łączach FTTH/B, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w 2021 r. Subskrypcje oznaczają nie tylko możliwość podłączenia do odpowiedniej infrastruktury, ale również faktyczne posiadanie łącza światłowodowego. Biorąc pod uwagę zarówno przedstawione trendy, jak i prognozy ekspertów, możemy się spodziewać dalszego wzrostu w dostępności i użytkowaniu internetu, oraz szybkości łączy wykorzystywanych w Regionach NEXERY.

A jakie są przewidywania mieszkańców Regionów NEXERY w kontekście ich obecności w sieci za 5 lat? Największa grupa ankietowanych nie była w stanie jednoznacznie przewidzieć trendów w takiej perspektywie czasowej. Mimo to da się zauważyć pewne kategorie odpowiedzi, które na tle innych pojawiały się dość często. Wśród nich można wymienić rosnącą liczbę usług online, z której mieszkańcy będą mogli korzystać, oraz wzrost liczby spraw (np. urzędowych), które będzie można załatwić przez internet. Poza tym respondenci spodziewają się dalszego rozwoju technologii internetowych z akcentem na ich szybkość i wydajność.

W Polsce od kilku lat obserwujemy dynamiczny rozwój sieci światłowodowych z inwestycji realizowanych z wykorzystaniem zarówno środków własnych, jak i ze wsparciem środków publicznych. Inwestycje przekładają się na wzrost dostępności sieci światłowodowych oraz na wzrost liczby użytkowników z nich korzystających. Jeszcze dynamiczniej rozwija się rynek hurtowy, na którym pojawiło się kilku graczy, którzy obecnie dysponują potencjałem ponad 6,5 mln gospodarstw domowych w zasięgu swoich sieci. To oznacza ogromny wybór dla użytkownika: operatora, oferty, sposobu obsługi czy produktów cyfrowych. Równie istotne, jak zapewnienie dostępu do internetu, jest szerzenie wiedzy o zaletach korzystania z szybkich łączy internetowych. Konieczne jest podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat cyfrowych narzędzi, usług i płynących z tego korzyści. Wsparcie w zakresie kompetencji cyfrowych jest kluczowe, aby użytkownicy mogli w pełni wykorzystać potencjał, jaki oferuje internet. Niwelowanie wykluczenia cyfrowego staje się zatem kluczowym celem w Polsce.

Magda Russyan

Członek Zarządu ds. Operacyjnych, Światłowód Inwestycje

Mieszkańcy Regionów NEXERY najczęściej spędzają w internecie 3-5 godzin dziennie i w tym czasie najchętniej załatwiają swoje sprawy prywatne. Popularność e-usług wśród mieszkańców utrzymuje się na wysokim poziomie z dominującą rolą bankowości elektronicznej i zakupów online.

Wraz ze wzrostem popularności i dostępności szybkiego internetu rośnie również czas spędzany przez mieszkańców w sieci. Widać to, gdy porównamy dane sprzed 5 lat, kiedy zaczęliśmy cykliczne badanie Regionów NEXERY, z wynikami ankiet w kolejnych latach. Przez ten czas internet stał się dla mieszkańców Regionów nieodzowny, zarówno do celów praktycznych, jak i rozrywkowych. Jego popularność i użyteczność będą najprawdopodobniej tylko rosnąć. Wskazują na to również odpowiedzi mieszkańców w pytaniach otwartych, kiedy porównują czasy sprzed 5 lat z obecnymi. Najczęściej wspominają wtedy o dłuższym czasie obecnie spędzanym w sieci, większych jej możliwościach i częstszym korzystaniu z usług online.

Dane zebrane w kolejnych edycjach badania Regionów NEXERY jasno wskazują, że mieszkańcy korzystają z internetu coraz dłużej. W 2019 r. prawie połowa (48%) mieszkańców używała internetu maksymalnie 2 h dziennie; w pandemicznym 2020 r. (badanie przeprowadzone w czasie wprowadzania pierwszych lockdownów w Polsce) było już takich osób jedynie 16%. Najniższy odsetek „light-userów” sieci zarejestrowaliśmy w 2021 r. (11%), a w ostatniej edycji badania wynosił on 13%. Przejdźmy teraz do „długodystansowców”. Jeśli w 2019 r. tylko 12% respondentów zadeklarowało czas spędzany w sieci na ponad 6 h, to w 2023 r. było ich 42%, a więc ponad 3-krotnie więcej. W 2023 r. prawie połowa mieszkańców (46%) deklarowała używanie sieci w przedziale 3-5 h i była to najliczniejsza grupa. Jednym z czynników zmieniających przyzwyczajenia użytkowników, był wybuch pandemii COVID-19, która zmusiła ich do pozostania w domach. Z zebranych danych wynika, że zapoczątkowane wówczas przyzwyczajenia dotyczące korzystania z internetu przerodziły się w nawyki i zostały już na stałe z mieszkańcami Regionów.

Można zauważyć tendencję, że mieszkańcy Regionów NEXERY w dni robocze używają internetu raczej w celach prywatnych niż służbowych. Z najnowszego badania wynika, że spędzają oni średnio 65% czasu w internecie na rekreacyjnym surfowaniu, podczas gdy tylko 35% w celach służbowych.

Przyjrzyjmy się zatem, do jakich osobistych celów mieszkańcy Regionów NEXERY wykorzystują internet. Rokrocznymi liderami wśród usług są bankowość elektroniczna, zakupy oraz media. Widzimy, że rośnie wykorzystanie e-świadczeń w ogóle. W porównaniu danych z roku 2019 lub 2020 (w zależności od dostępności) z 2023 r. właściwie żadna z kilkunastu wymienianych usług nie straciła na popularności, a w niektórych przypadkach wzrosła nawet blisko 3-krotnie (portale randkowe). Do wzrostu powszechności usług zdalnych przyczyniła się z pewnością pandemia i konieczność pozostawania w domach, nie zmienia to jednak faktu, że w 2023 r. utrzymuje się ona wciąż na bardzo wysokim poziomie.

Pomiędzy rokiem 2019 a 2023 widzimy największy wzrost odsetka mieszkańców załatwiających sprawy urzędowe przez internet (z 41 do 80%) oraz robiących zakupy online (z 72 do 93%). W 2023 r. po raz pierwszy zadaliśmy pytanie, czy mieszkańcy Regionów NEXERY znają lokalne przykłady osób, które znalazły w internecie organizację udzielającą stypendiów, i którym udało się uzyskać finansowanie na realizację swoich pomysłów. Okazuje się, że 1/4 ankietowanych wie o takich przypadkach, a najwięcej pozytywnych odpowiedzi odnotowaliśmy w grupie 18-25 lat (40%). Dostęp do grantów czy stypendiów, możliwy dzięki internetowi, jest szczególnie ważny ze względu na potrzebę wyrównywania szans obywateli z mniejszych miejscowości w dostępie do publicznego i prywatnego wsparcia finansowego.

W ostatnich latach obserwowany był stały przyrost aktywności w użytkowaniu sieci i widać to w danych światowych. Według szacunków International Telecommunication Union (ITU), w 2021 r. wykorzystanie przepustowości łączy na świecie sięgnęło 932 terabitów na sekundę (Tbit/s) wobec 719 Tbit/s rok wcześniej. Oznacza to wyjątkowo wysoki wzrost rzędu 30%. W 2020 r. wzrost r/r również osiągnął wysokie tempo – o ok. 20%. Trend, o którym mowa, może się utrzymać za sprawą zmian demograficznych. Np. w Polsce w 2020 r. seniorzy stanowili 25.6% całej populacji Polski, a według prognoz GUS do 2050 r. ten odsetek ma wzrosnąć do 40%. Stopniowa wymiana pokoleń doprowadzi do sytuacji, kiedy nie będzie już osób, które poznały internet dopiero w wieku dojrzałym. Co więcej, według naszego ostatniego badania seniorzy korzystają niemal tak samo często z najpopularniejszych usług online, jak inne grupy wiekowe.

Internet to nie tylko praca czy usługi, ale również źródło informacji praktycznych oraz rozrywki. Mieszkańcy Regionów NEXERY najczęściej szukają w sieci porad o kulinariach i zdrowiu. Od 2019 r. nieprzerwanie rośnie popularność oglądania filmów w internecie, z netfliksowymi serialami na czele. Internet pomaga w życiu codziennym, a nawet w znalezieniu kogoś, kto razem z nami to życie zechce spędzić – ponad połowa respondentów zna osoby, które w internecie pozyskały partnera życiowego.

Mieszkańcy Regionów NEXERY zapytani, jakich informacji najchętniej szukają w internecie, odpowiadają przede wszystkim, że interesują ich kulinaria i zdrowie. Były to jedyne dwa przypadki, kiedy daną odpowiedź zaznaczyła więcej niż połowa respondentów (odpowiednio 60 i 52%). Przynajmniej 4 na 10 mieszkańców wskazało na tematy związane z domem i ogrodem oraz ogólnie pojętą rozrywką. Co ciekawe, informacji o polityce szuka tylko co czwarty, a o gospodarce tylko co piąty pytany lub pytana. Ankietowani mieli nieograniczoną liczbę odpowiedzi do wyboru.

Jak wynika z badania, popularność oglądania filmów w internecie wśród mieszkańców wzrosła z 59% w 2019 do 79% w ostatnim badaniu. Komedie są zdecydowanie najbardziej popularne (59% w 2023 r.), na drugim miejscu pozycjonują się kryminały (39%). W Regionach rośnie też popularność serwisów streamingowych i VOD. W tej kwestii od trzech kolejnych lat wśród mieszkańców Regionów NEXERY króluje Netflix z 86% wskazań ankietowanych w 2023 r., czyli ponad dwukrotnie więcej niż drugi na liście Player.pl (37%). Warto tutaj wspomnieć o platformie Disney+, która weszła na polski rynek dopiero w połowie 2022 r., a w najnowszym badaniu zdobyła od razu 33% głosów.

Popularność serwisów VOD wzrasta też w Unii Europejskiej, co wynika zarówno z ekspansji platform takich jak Disney+, ale też z rosnącej liczby produkcji w językach narodowych (np. w aplikacji Netflix, HBO Max i innych). Potwierdzają to dane Eurostatu – między 2018 a 2022 r. odsetek mieszkańców UE korzystających z serwisów VOD wzrósł z 23% do 42%. Czyli wśród mieszkańców Regionów NEXERY streaming jest bardziej popularny niż średnio w UE.

Internet staje się również coraz ważniejszym miejscem, w którym poznajemy ludzi i komunikujemy się z nimi. Po skokowych wzrostach popularności tego typu usług w pandemicznym roku 2020 zainteresowanie nimi utrzymuje się wciąż na wysokim poziomie. Między 2019 a 2023 r. odsetek wskazań na portale randkowe wzrósł prawie trzykrotnie (z 6 do 16%), a na gry sieciowe i nawiązywanie znajomości – dwukrotnie (z 22 do 44%). W ostatnim badaniu mieszkańcy Regionów NEXERY najczęściej odpowiadali, że spośród podanych usług dotyczących kontaktów międzyludzkich najczęściej korzystają z mediów społecznościowych (91%) i komunikatorów (86%). Te ostatnie największą popularność osiągnęły w 2020 r. (89%), kiedy to cały kraj został objęty lockdownem. Wzrost zainteresowania mediami społecznościowymi na przestrzeni lat widać również w danych Eurostatu, wg których odsetek Polaków w wieku 16-74 lat korzystających z mediów społecznościowych wzrósł z 53% w 2019 do 61% w 2022 r. Wśród państw UE27 używa ich 58% mieszkańców. Ponadto, między 2019 i 2022 r. zaobserwowano w Polsce jeszcze większy wzrost odsetka osób korzystających z komunikatorów internetowych, z 49% do aż 65%. Jednak pod tym względem nasz kraj wypada gorzej niż średnia UE wynosząca 72%.

Internet wymaga od użytkowników przetwarzania coraz większej ilości danych. Jedna godzina oglądania filmu w rozdzielczości 4K w serwisie VOD generuje około 7GB, a żeby zagrać w popularną grę, trzeba najpierw pobrać 150 GB plik. Nie może zatem dziwić, że, jak pokazują nasze dane, ruch internetowy w Polsce rośnie rok do roku o około 30%, a za 10 lat zapotrzebowanie na transfer danych będzie o 1000% większe niż dziś. Dzięki swojej prędkości oraz niezawodności obecnie tylko światłowód jest technologią, która będzie w stanie sprostać wyzwaniom przyszłości. Rosnąca popularność łączy o przepustowości powyżej 100 Mb/s pokazuje, że dostrzegają to także użytkownicy końcowi. W Fiberhost chcemy zapewnić jak największej liczbie mieszkańców naszego kraju możliwość skorzystania z szybkiego i stabilnego internetu światłowodowego. Na tym oczywiście nie kończy się nasza misja, bo wyraźnie widzimy, że kolejnym krokiem na drodze do włączenia cyfrowego Polek i Polaków jest edukacja osób nieposiadających kompetencji cyfrowych i obawiających się nowych technologii.

Marta Wojciechowska

Prezeska Fiberhost S.A

A co z randkowaniem w sieci? Od trzech lat (2021-2023) odsetek mieszkańców Regionów NEXERY, którzy korzystają z tego typu portali, wynosi 16%. Wyniki pokazują jednak ciekawe zjawisko — kiedy w ostatnim badaniu zapytano również respondentów, czy znają kogoś, kto dzięki takim platformom online znalazł partnera życiowego, to odpowiedzi pozytywnych było aż 53%! Najwięcej takich wskazań, bo aż 2/3, odnotowaliśmy w grupie 26-35 lat. Trend wzrostu popularności portali randkowych, zwłaszcza aplikacji mobilnych, potwierdzają również dane rynkowe. Według portalu Wirtualne Media, serwisy takie jak Badoo, Tinder czy Grindr, w 2018 r. nienotowane w pierwszej 10 portali „matrymonialnych”, na koniec 2021 r. zdominowały polski rynek. W przypadku pierwszego na liście Badoo, pierwszego na liście, zgromadził on aż 3,59 mln unikatowych użytkowników i 12,7% zasięgu wśród ogółu internautów. Dane z Polski znajdują odzwierciedlenie w trendach światowych. Z badań firmy Tinder, obecnie największego serwisu randkowego na świecie, wynika, że liczba osób szukających randek online systematycznie rośnie. Między 2018 i 2022 r. aplikacja zanotowała wzrost liczby subskrybentów (płacących za dodatkowe funkcje) z 4,1 do 11,1 mln na całym świecie.

Regiony NEXERY nie są wolne od wyzwań związanych z rozwojem internetu i cyfrowych usług. Incydenty naruszenia cyberbezpieczeństwa i cyberbullyingu są znane dużej części badanych. Warto zwrócić uwagę, że problem nękania młodzieży online rzadziej dociera do urzędników, natomiast mają oni świadomość oszustw w internecie.

Pozorna anonimowość i bezkarność w sieci często prowadzi do patologii. Nękanie i szalbierstwa w internecie są już niestety codziennością, a cyberprzemoc może dotknąć każdego użytkownika. Jednak największą skalę zjawisko ma wśród młodzieży, która korzysta z internetu częściej i dłużej niż starsze pokolenia, dzieląc się przy tym większą ilością informacji na swój temat. Często sprawcami cyberprzemocy są rówieśnicy chcący zrobić przykrość swoim kolegom czy koleżankom.

W badaniu w 2023 r. po raz pierwszy zapytaliśmy poszczególne grupy respondentów z Regionów NEXERY o ich wiedzę nt. oszustw i nękania w internecie. Okazuje się, że o przypadkach, gdy uczeń lub młody człowiek był prześladowany w sieci przez rówieśników, słyszało 57% nauczycieli, 43% mieszkańców i tylko 23% urzędników. Być może zacieśnienie pod tym względem współpracy urzędów ze szkołami i samymi mieszkańcami zwiększyłoby możliwości i skuteczność przeciwdziałania temu zjawisku.

Nieco ponad połowa mieszkańców Regionów NEXERY (55%) słyszała również o osobach, które oszukano w internecie, przez co straciły pieniądze. Urzędnicy na to pytanie odpowiedzieli twierdząco w 59%. Jeśli chodzi o firmy z Regionów NEXERY, 40% przedstawicieli zna przypadki przedsiębiorstw ze swojego Regionu, które musiały zmierzyć się z incydentem naruszenia cyberbezpieczeństwa, jak np. próba wyłudzenia danych, wyciek informacji czy zainfekowanie złośliwym oprogramowaniem. Problem bezpieczeństwa w sieci dotyka nie tylko samych obywateli i firmy, ale również instytucje państwowe, m.in. urzędy i ministerstwa. Według danych rządowych opracowywanych przez Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego (CSIRT GOV) w 2018 r. miało miejsce ok. 32 tys. zgłoszeń dotyczących cyberbezpieczeństwa Polski, a w 2021 r. było ich już ponad 762 tys. W naszej ankiecie prawie jedna trzecia urzędników (32%) odpowiedziała, że zna przypadki urzędów w regionie, w których miały miejsce incydenty związane z tym obszarem.

Połowa mieszkańców w Regionach NEXERY nie wie, co oznacza termin „e-administracja”. Co więcej, ten odsetek nie zmienił się od 2019 r. Jednak w praktyce mieszkańcy chętnie korzystają z tego rozwiązania i w przeciwieństwie do urzędników zdecydowanie częściej są pewni, że zgłaszanie spraw do urzędu przez internet jest proste. Większa zgodność panuje między przedsiębiorcami i urzędnikami. Obie grupy wskazują, że korzystanie z e-urzędu przez biznes to narzędzie efektywne.

Jak mieszkańcy Regionów NEXERY postrzegają użyteczność internetu w kontaktach z urzędami? Przyglądając się danym z badania, można zauważyć pewien rozdźwięk. Z jednej strony wciąż aż połowa mieszkańców Regionów NEXERY (50%) nie wie, co oznacza termin „e-administracja”, w tym 35% z nich to osoby, które nie orientują się, co to ten termin oznacza, ale o nim słyszeli, a 15% – nigdy z „e-administracją” się nie spotkało. Pozostałe 50% mieszkańców zadeklarowało jednak, że wie, czym jest to zjawisko. Procent osób świadomych, czym jest e-administracja, nie zmienił się, natomiast wzrósł wskaźnik respondentów, którzy przynajmniej o takim terminie słyszeli.

Mimo że połowa mieszkańców Regionów NEXERY nie zna definicji pojęcia „e-administracja”, to w życiu codziennym korzystają z niej często. 99% mieszkańców odpowiedziało w innym pytaniu, że przynajmniej raz w ciągu ostatniego roku załatwiało sprawy urzędowe przez internet, w tym 1/3 (33%) robiła to 5 razy i więcej. Ponadto, znacznie więcej mieszkańców (23%) niż urzędników (4%) uważa, że zgłaszanie spraw urzędowych przez internet jest zdecydowanie proste.

Deklaracje podatkowe i dowody osobiste to według urzędników sprawy najczęściej załatwiane online (odpowiednio 29% i 27% odp.). Z perspektywy lat widzimy, że niektóre z usług tracą na popularności. Przykładem mogą być właśnie dokumenty tożsamości (43% wskazań w 2021 r.), dostęp do informacji publicznej/przetargów (spadek z 25% w 2021 do 17% w 2023 r.) czy meldunki (22% vs. 10%).

Mieszkańcy i urzędnicy różnią się w ocenie podstawowych problemów w korzystaniu z e-urzędu. Widać to zwłaszcza w przypadku braku dostępu do internetu (mieszkańcy – 17% wskazań, urzędnicy – 37%) i podpisu elektronicznego (41% vs. 13%). Niemniej obie grupy badanych są dość zgodne co do najbardziej powszechnych przeszkód: 45% mieszkańców i 37% urzędników uważa, że ludzie wolą osobiście odwiedzać urząd, a odpowiednio 38% i 45% wskazało na nieumiejętność korzystania z nowoczesnych cyfrowych narzędzi (aplikacje online/strony internetowe).

A czy firmy w Regionach NEXERY wykorzystują e-administrację w kontaktach z urzędami? Zdecydowanie tak – 83% podmiotów biznesowych posługuje się takimi możliwościami. Aż 95% (z tych wspomnianych 83%) uważa, że to efektywne rozwiązanie. Zdaniem urzędników (73% wskazań) przedsiębiorstwa korzystają z tego rodzaju udogodnienia. Z tych 73%, aż 93% uważa, że to efektywne rozwiązanie.

W najnowszym badaniu ankieta skierowana do urzędników zawierała również otwarte pytanie dotyczące ich ogólnej oceny zmian w miejscu pracy w ciągu ostatnich 5 lat w kontekście używania internetu. W swoich odpowiedziach zapytani najczęściej wspominali o poprawie jakości łącza dostępnego w urzędach. Respondenci zwracali także uwagę na coraz większą ofertę e-usług, co przekłada się na większą dostępność urzędów dla szerszej rzeszy klientów.

Jakich zmian urzędnicy spodziewają się w ramach swojej pracy za kolejne 5 lat i jakie miejsce w tych przewidywaniach zajmuje internet? W najnowszym badaniu najczęściej przewidują oni większą ilość procedur, które urzędy będą wykonywać dzięki sieci, w tym obieg dokumentów online, a także dalszy rozwój cyfryzacji administracji publicznej.

Rozwój cywilizacyjny powoduje coraz większe zapotrzebowanie na dostęp do globalnej sieci. Mieszkańcy zaczynają pracować zdalnie i rozwiązywać swoje problemy online. Wielu z nich również dokonuje zakupów w sieci oraz korzysta tam z rozrywki. Ponadto pandemia dogłębnie uświadomiła nam, jak ważną częścią naszego życia jest internet, szczególnie jeśli chodzi o zdalne nauczanie dzieci i młodzieży. W odpowiedzi na ten trend postanowiliśmy we współpracy z NEXERĄ zapewnić naszym mieszkańcom dostęp do ultraszybkiego światłowodu.

Zbigniew Dąbrowski

Wójt Gminy Mokrsko, Region Łódzki

Nauczyciele chętnie szukają w internecie inspiracji do prowadzenia lekcji, ale rzadziej traktują go jako źródło wiedzy o swoich uczniach. Stosunkowo też spora grupa musiała radzić sobie z zakłócaniem lekcji online, a blisko połowa pedagogów ma wiedzę o takich przypadkach.

E-szkoła to nie tylko zdalna praca nauczycieli i zdalna nauka. To także elektroniczne pomoce naukowe i źródło wiedzy, jakim jest internet, a także zdalny sposób komunikowania się uczniów i ich rodziców z nauczycielami. Pedagodzy, poproszeni o podsumowanie zmian, jakie zaszły w ich praktyce zawodowej pod względem korzystania z internetu w ciągu ostatnich 5 lat, najczęściej wspominają o łatwiejszym dostępie do internetu i jego lepszej jakości oraz częstszym używaniu go na lekcjach. Natomiast, jeśli nauczyciele zostają poproszeni o prognozę wykorzystania sieci w ich pracy za 5 lat, większość nie potrafi odpowiedzieć w konkretny sposób. Wśród udzielonych odpowiedzi pojawiają się oczekiwania jeszcze większej przepustowości oraz rozwój aplikacji edukacyjnych.

A jak obecnie nauczyciele z Regionów NEXERY korzystają z internetu w pracy? W 2023 r. ponad połowa (51%) odpowiedziała, że w ich pracy internet okazuje się najbardziej pomocny ze względu na treści, które mogą być inspiracją podczas przygotowywania lekcji. Była to najczęściej wskazywana odpowiedź, z komunikatorami na drugim miejscu (49%). Co do tych ostatnich, widać, że po szczytowym wyniku w 2022 r. (61%) wideokomunikatory i telekonferencje straciły nieco na popularności jako narzędzia do pracy w szkole. Warto jednak wspomnieć, że jeszcze w 2020 r. odsetek ten wynosił tylko 38%.

W kontekście edukacji zdalnej nauczyciele z Regionów NEXERY zostali zapytani o doświadczenia związane z zakłócaniem lekcji online. 1/5 (21%) z nich musiała zmagać się z naruszeniem zajęć przez niepowołane osoby, przy 73% tych, którzy nie mieli takich problemów. Jednak aż 44% zna takie przypadki ze słyszenia. Co ciekawe, grupa 6% nigdy nie prowadziła lekcji przez internet.

A jak nauczyciele postrzegają korzyści wynikające z pracy zdalnej? Najbardziej cenią sobie ciszę, która jej towarzyszy. Spośród innych odpowiedzi, tę wybrało 43% respondentów, co oznacza wzrost o 8 pkt proc. w porównaniu z 2022 r. Wzrósł również odsetek wskazań na możliwości podniesienia swoich kompetencji cyfrowych (z 28% w 2022 do 36% w 2023 r.).

Budowany przez NEXERĘ światłowód to szansa na przyciągnięcie nowych inwestorów, co bezpośrednio przekłada się na rozwój gminy. Obecny świat praktycznie nie istnieje bez szybkiego połączenia z siecią, a niezawodny internet to praca, edukacja i rozrywka na poziomie dostępności porównywalnym z dużymi ośrodkami miejskimi. Mieszkańcy dzięki nowoczesnej infrastrukturze telekomunikacyjnej mogą swobodnie korzystać z rozmaitych e-usług oraz rozwiązywać większość urzędowych spraw bez potrzeby wychodzenia z domu.

Hubert Sadownikow

Zastępca Wójta Gminy Piecki, Region Warmii i Mazur

Po latach pandemii nauczyciele z Regionów NEXERY wciąż dość często używają internetu do spotkań z rodzicami (30% odp.), gronem pedagogicznym (29%) i uczniami (28%). Widać jednak spadki popularności większości zastosowań sieci w porównaniu z 2021 r. Największe z nich można zaobserwować w przypadku konsultacji dla uczniów (-10 pkt proc.) oraz zebrań rodziców (-9 pkt proc.). Z kolei w porównaniu z rokiem 2022 największa redukcja wskazań wystąpiła w odniesieniu do zebrań organizacyjnych uczniów, np. samorządowych (-15 pkt proc).

Firm, które choć w części opierają swoje funkcjonowanie na sieci, jest już ponad połowa.

Firmy w Regionach NEXERY sięgają po narzędzia ułatwiające prowadzenie biznesu za pośrednictwem internetu. Potwierdzają to zarówno dane szczegółowe, jak i ogólne pytanie o wykorzystywanie internetu w działalności gospodarczej.

Odpowiadając na pytanie, co internet zmienił w ciągu ostatnich 5 lat, firmy z Regionów NEXERY wskazują, że dzięki dostępności globalnej sieci zwiększyły zakres komunikacji z klientami oraz w dużej mierze zastosowały tryb pracy hybrydowej i zdalnej. A jakie są ich prognozy na kolejne 5 lat? Dominuje brak pewności oraz ogólne wskazania na rozwój usług internetowych. W mniejszości są ci, którzy potrafią wskazać bardziej konkretne działania, jak przejście na elektroniczny obieg dokumentów czy zwiększenie użycia internetu w pracy, np. poprzez platformy sprzedażowe czy po prostu pracę zdalną.

Widzimy zatem, że firmy w Regionach NEXERY, choć niepewne przyszłości, to jednak przewidują rozwój usług internetowych w swoich ekosystemach. A czy zmierzają już w tym kierunku? Porównując dane z 2021 i 2023 r., zauważamy, że odsetek firm, które choć w części opierają swoją działalność o internet, wzrósł z 44 do 55%. Jest ich więc już ponad połowa. Tylko śladowy 1% to firmy stricte online, a pozostałe 44% to biznes tradycyjny.

A z jakich narzędzi i usług online korzystają firmy w Regionach NEXERY? W 2023 r. zwiększyła się popularność mediów społecznościowych, z 40% w 2021 r. do 52%, i była to najczęstsza odpowiedź wśród respondentów. Najbardziej, bo z 18 aż do 49% wzrosło wykorzystanie tzw. chmury, czyli wirtualnego dysku. Z drugiej strony, w porównaniu z 2022 r. spadł odsetek wskazań na platformy sprzedażowe, które w najnowszym badaniu osiągnęły wynik 31%, przy 47% głosów rok wcześniej.

Systematycznie kurczy się też grupa firm, które nie korzystają z usług internetowych – z 17% w 2021, do 6% w 2023 r. Wyższy jest za to udział odpowiedzi „inne” – z zaledwie 6 do aż 20%. W tej grupie najczęściej pojawiały się wskazania dotyczące bankowości i systemów płatniczych.

Na pytanie „Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrosła skala aktywności realizowanych przez internet?” w 2023 r. 41% firm z Regionów NEXERY odpowiada przecząco. Jednak takich respondentów było mniej niż rok wcześniej i w 2021 r. (po 47%). Widać za to większą popularność m.in. promocji (26% w 2023 r. vs. 20% w 2022 r.) i księgowości online (22% vs. 15%). Wzrosło również użycie komunikatorów i wideokonferencji w kontaktach między pracownikami (21% vs. 13%). W osobnym pytaniu chcieliśmy się dowiedzieć, jaka część firm z Regionów NEXERY korzysta z e-fakturowania. Okazuje się, że po znacznym wzroście w 2022 r. (z 54% w 2021 do 76%), firm korzystających z tego typu narzędzi jest obecnie nieco mniej (72%).

Widać dysproporcje między teorią a praktyką pracy zdalnej w Regionach NEXERY. Od 3 lat liczba chętnych do pracy online rośnie, choć odpowiedzi firm wskazują, że coraz mniej zatrudnionych realnie ma taką możliwość. Mieszkańcy częściej od nauczycieli i urzędników chcieliby pracować zdalnie. Jednocześnie procent mieszkańców, którzy wykonują swoją pracę wyłącznie zdalnie, jest widocznie niższy niż w okresie pandemicznym.

Wśród pracowników zainteresowanie pracą zdalną nie spada. Chęć do takiego trybu (teraz lub w przyszłości) w 2023 r. zgłosiło 63% mieszkańców i oznacza to 3 rok z rzędu wzrostu tego wskaźnika (z 52% w 2021 r.). Należy jednak zwrócić uwagę, że to wciąż nie jest poziom równy temu z pandemicznego 2020 r., kiedy chętnych do pracy online było 67%. Wyniki mogą sugerować, że entuzjazm wobec takiego modelu wykonywania obowiązków zawodowych, wywołany efektem nowości w 2020 r., dosyć szybko opadł.

Pod względem pozytywnego nastawienia do pracy zdalnej mieszkańcy wyróżniają się na tle innych badanych grup, czyli nauczycieli i urzędników. Odpowiednio 39% pedagogów i tylko 16% samorządowców wyraziło chęć do tego rodzaju świadczenia obowiązków służbowych.

Stosunek mieszkańców do zagadnienia wygląda nieco inaczej, gdy zapytamy szczegółowo, w jakim wymiarze badani chcieliby w ten sposób realizować swoje zawodowe zobowiązania. Okazuje się wówczas, że biorąc pod uwagę sytuację życiową czy zawodową, 16% mieszkańców wolałoby pracować wyłącznie zdalnie. Największa grupa (34%) preferuje 2-3 „zdalne” dni w tygodniu pracy.

Zmiany w rozpowszechnieniu zjawiska w Regionach NEXERY można prześledzić na danych dotyczących procenta osób pracujących wyłącznie w ten sposób w kolejnych latach. W 2019 r., a więc jeszcze przed pandemią, tylko 2% mieszkańców Regionów NEXERY odpowiedziało, że pracuje wyłącznie zdalnie. Odsetek ten wzrósł do 5% w 2020 i szczytowych 7% w 2021 r. W kolejnych latach wskaźnik ten spadł do 5% w 2022 i 3% w 2023 r. Liczba osób, które wykonują swoje obowiązki zawodowe w miejscu zamieszkania, spadła z 16% w 2020 do jedynie 6% w 2023 r.

Czy firmy operujące w Regionach NEXERY chętnie oferują swoim załogom możliwość pracy spoza siedziby przedsiębiorstwa? Dane wskazują, że w porównaniu z 2022 r. następuje spadek odsetka biznesów, w których pracuje się zdalnie przynajmniej 1-2 dni w tygodniu. Widać to zwłaszcza w sytuacjach, gdzie z domu operuje 11-30% załogi. Liczba takich firm spadła z 13% do 6%. Natomiast więcej jest przedsiębiorstw, w których poza firmą pracuje do 10% załogi lub nikt. Tu wskazanie wzrosło z 76% do 81%. Mimo to prawie 1/3 (32%) firm z Regionów NEXERY chce oferować pracownikom możliwość pracy z domu w trwającym 2023 r. Znaczna większość (64%) nie ma takich planów, a tylko śladowe 4% biznesów nie jest pewne. Jednocześnie na pytanie „czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy zwiększyli Państwo w firmie zakres działań realizowanych przez internet?”, 23% firm z Regionów wskazało na możliwość pracy zdalnej, czyli o 5 pkt proc. więcej niż rok wcześniej.

Te tendencje potwierdzają dane statystyczne GUS. W IV kw. 2020 r. w całym kraju 10,8% zatrudnionych wykonywało pracę w formie zdalnej w związku z sytuacją epidemiczną w kraju. Od tamtego czasu odsetek ten regularnie spadał – najprawdopodobniej ze względu na znoszenie obostrzeń związanych z pandemią. W analogicznym momencie 2021 r. wskaźnik ten wyniósł 6,9%, w końcu grudnia 2022 r. – 3,4%. Zmiany te można jednak w największym stopniu przypisać sektorowi publicznemu, który w znacznej mierze zdecydował się wrócić do tradycyjnych form świadczenia pracy. W IV kw. 2022 r. jedynie 1% pracowników państwowych pracował zdalnie, a rok wcześniej – 8%. Sektor prywatny również zaczął wracać do większego udziału pracy stacjonarnej, lecz w IV kw. 2022 r. 4,2% pracowników wciąż korzystało z pracy zdalnej (6,6% w IV kw. 2021 r.).

7% mieszkańców zmieniło w ciągu ostatniego roku swoje miejsce zamieszkania. Wśród najmłodszych dorosłych ten wskaźnik jest najwyższy i wynosi blisko 1/3 odpowiedzi. Jednym z najważniejszych czynników, które zdaniem badanych są konieczne, aby ludzie z miast chcieli się przeprowadzać do mniejszych miejscowości, jest możliwość pracy zdalnej. A do tego potrzeba m.in. niezawodnej infrastruktury internetowej.

Mieszkańcy Regionów stosunkowo często zmieniają swoje miejsce zamieszkania, a wiek okazuje się bardzo istotnym czynnikiem, który wpływa na poziom mobilności. Aż 31% osób w wieku 18-25 i 26% w wieku 26-35 w ciągu ostatniego roku się przeprowadziło. Wśród osób w wieku 36-50 ten odsetek jest wyraźnie mniejszy i wynosi 15%, a w kolejnej grupie wiekowej (51-60 lat) – 12%. Natomiast wśród najstarszych (61-75 lat) to zaledwie 3%.

W badaniu z 2022 r. 18% mieszkańców Regionów NEXERY (czyli niemal tyle samo co obecnie) zadeklarowało zmianę swojego miejsce zamieszkania. Wówczas również wyniki w podziale na wiek były prawie takie same jak dziś. Obecne dane jednak nie do końca można porównywać z tymi sprzed roku. Wówczas pytaliśmy o migrację w ciągu 2-letniej pandemii.

Sektor e-usług z każdym dniem rozwija się coraz bardziej. Współcześnie jesteśmy w stanie podjąć pracę, odbyć studia i załatwić sprawę administracyjną bez wychodzenia z domu. Trend ten zbiega się z rosnącą mobilnością społeczeństwa. Jak pokazują zgromadzone przez nas dane, blisko jedna trzecia mieszkańców Regionów NEXERY w wieku 18-25 zmieniło w ciągu ostatniego roku swoje miejsce zamieszkania. Większość respondentów jest też skłonna przeprowadzić się do mniejszych miejscowości, nie chcąc przy tym jednak rezygnować z udogodnień oferowanych za pomocą szybkiego internetu. Nasze analizy wskazują, że usługi świadczone online zdecydowanie podnoszą dobrostan społeczeństwa, ale do ich zapewnienia niezbędna jest odpowiednia infrastruktura sieciowa.

Paweł Hordyński,

Członek Zarządu ds. Finansowych w NEXERZE

Co według mieszkańców Regionów NEXERY jest konieczne, aby ludzie z miast chcieli się przeprowadzać do mniejszych miejscowości? W pierwszej kolejności ankietowani wymieniają możliwość zaspokojenia codziennych potrzeb na miejscu (50% wskazań przy możliwości wskazania maks. 3 odpowiedzi). Kolejna pozycja na liście to możliwość szybkiego dojazdu do większego ośrodka. Na trzecim miejscu badani usytuowali możliwość pracy zdalnej, czyli z domu. Warto przypomnieć, że jej warunkiem jest nie tylko rodzaj wykonywanej profesji i kultura pracy w firmie, ale także dostęp do szybkiego i niezawodnego internetu. Z kolei sam akces do szybkiego łącza zyskał 37% wskazań i okazał się ważniejszy niż rozwój lokalnego potencjału biznesowego, a także projektów ekologicznych. W porównaniu do ubiegłego roku kolejność typowanych zjawisk nie uległa zmianie.

Dzięki światłowodowi od NEXERY młodzi ludzie z okolicy nie muszą już pakować walizek i ruszać w poszukiwaniu lepszych perspektyw do większych miast, takich jak Toruń czy Bydgoszcz. Teraz mają szansę na rozwijanie swoich karier bez opuszczania rodzinnych stron. Internet nie tylko pozwala im na zdobywanie wiedzy czy wykonywanie pracy, ale też otwiera drzwi do świata rozrywki. Serwisy streamingowe, gry online, a nawet portale społecznościowe są teraz na wyciągnięcie ręki. Do tego możliwość kontaktu z ludźmi z całego świata, budowania nowych znajomości, a nawet związków — to wszystko sprawia, że młodzi chętnie zostają w Biskupicach.

Piotr Łuczak

Sołtys Sołectwa Biskupice, Region Kujaw z Pomorzem i Mazowszem

Nieco ponad połowa mieszkańców Regionów NEXERY uważa, że wartość ich nieruchomości wzrosła w ciągu ostatniego roku. Jednym z trzech kluczowych czynników, które ich zdaniem mogą mieć na to wpływ, jest dostępność szybkiego internetu. To element ważniejszy niż rozwinięta infrastruktura komunalna czy sprawny samorząd.

54% mieszkańców Regionów NEXERY uważa, że w ciągu ostatniego roku zamieszkiwane przez nich nieruchomości zyskały na wartości. Tylko 14% jest przeciwnego zdania, a 32% sądzi, że ich wycena nie uległa zmianie. W ubiegłorocznym badaniu odpowiedź na to pytanie obejmowała aż 3 lata, a wyniki praktycznie się nie różnią. Zdaniem badanych ani pandemia COVID-19, ani wojna w Ukrainie nie wpłynęła negatywnie na wartość zamieszkiwanych przez nich nieruchomości. Dane rynkowe dotyczące cen mieszkań w dużej mierze potwierdzają te opinie. Według Otodom i Polityki Insight dopiero „ostatni kwartał 2022 r. przyniósł symboliczny, ale dopiero pierwszy od blisko 7 lat kwartalny spadek nominalnych cen mieszkań”.

W stosunku do poprzedniej edycji badania nie nastąpiły istotniejsze zmiany w odpowiedziach na pytanie, co może wpływać na podniesienie wartości nieruchomości. Mając możliwość wskazania 4 odpowiedzi, ankietowani najczęściej zaznaczali „ciche i spokojne otoczenie”. Warto zwrócić uwagę, jak ważna zdaniem badanych jest dostępność szybkiego internetu dla podniesienia wartości nieruchomości. Już drugi rok z rzędu jest wskazywana wśród najważniejszych czynników i wyprzedza pod tym względem chociażby działania samorządu.

Uzyskane w ubiegłym roku po raz pierwszy dane o emocjonalnym stosunku mieszkańców do Regionów potwierdziły się – lokalny sentyment czuje większość mieszkańców. Pod tym względem widać jednak pewne różnice między Regionami.

Mieszkańcy Regionów NEXERY zostali poproszeni o określenie emocjonalnego stosunku do swojego miejsca zamieszkania na skali od 1 do 7, gdzie 1 oznacza, że dana lokalizacja nie wyróżnia się niczym szczególnym, a 7, że jest to miejsce wyjątkowe. Wyniki pokazują, iż większość badanych ma pozytywne odczucia do najbliższego otoczenia. 52% respondentów zaznacza odpowiedzi między 5 a 7, 26% wskazuje wartość środkową, czyli 4, a 22% trzy najniższe wartości – od 1 do 3.

W porównaniu z poprzednim rokiem minimalnie spadł odsetek osób, które uważają swoje miejsce zamieszkania za wyjątkowe. Natomiast jeśli wyniki z Regionów zestawimy z odpowiedziami ogółu Polaków, okaże się, że różnic praktycznie nie ma. Średnia dla pierwszej grupy wynosi 4,48 a dla drugiej – 4,42. W obu przypadkach widzimy także minimalny (0,1-0,15) spadek nastrojów w porównaniu do poprzedniej edycji badania.

Pewne różnice pod względem lokalnych sentymentów widać natomiast pomiędzy Regionami. Najbardziej związani ze swoimi małymi ojczyznami czują się mieszkańcy Regionu Kujaw z Pomorzem i Mazowszem. Tu 58% badanych ocenia swój stosunek do miejsca rezydencji na 5-7 pkt, a średni sentyment wynosi 4,64. Najmniejszy odsetek osób silnie związanych emocjonalnie z miejscem zamieszkania odnotowano w Regionie Świętokrzyskim, gdzie 47% osób zaznaczyło odpowiedzi 5-7 pkt, a średni sentyment wyniósł 4,27.

Najwyższy odsetek pozytywnych wskazań wśród rezydentów Regionów NEXERY zyskuje spędzanie wolnego czasu i życie ogólnie. Badane grupy różnią się pod względem poziomu zadowolenia, ale zgodnie wskazują, które obszary codzienności są najbardziej atrakcyjne. Najmniej usatysfakcjonowaną grupą są mieszkańcy, poprawę widać natomiast wśród nauczycieli, którzy w tym roku wyraźnie częściej niż w poprzednim oceniają pozytywnie aspekty życia w Regionach.

„Spędzanie wolnego czasu” było w tym kontekście najczęściej wybieraną odpowiedzią. Na drugim miejscu znalazło się „życie ogólnie”. Nieco mniej wskazań zebrała „nauka” oraz „korzystanie z oferty turystycznej”. Po raz kolejny w badaniu ankietowani najsłabiej oceniali obszary związane z pracą i prowadzeniem biznesu.

Cyfryzacja obszarów pozamiejskich nie jest możliwa bez fundamentu, czyli sieci światłowodowej umożliwiającej dostęp do szerokopasmowego internetu. Budowa i jej utrzymanie to krok milowy w zapewnieniu potencjału do rozwoju lokalnego biznesu oraz lokalnej społeczności. Szybki internet otwiera przy tym nowe, globalne perspektywy współpracy, usprawnia komunikację i przyspiesza tempo działania. Dzięki globalnej sieci firmy mogą się rozwijać, stawać się bardziej innowacyjne, elastyczne oraz szybko dostosowywać się do zmian. Z pewnością inwestycje światłowodowe mocno wpływają na rozwój gospodarczy regionów. Obszary te stają się atrakcyjne dla inwestorów, wzbudzają inicjatywy biznesowe mieszkańców a także przyczyniają się do tworzenia nowych miejsc pracy.

Leszek Chwalik

Wiceprezes Zarządu TAURON Obsługa Klienta sp. z o.o.

Z porównań wyników pomiędzy badanymi grupami wynika także, że największą satysfakcję z życia w Regionach czerpią urzędnicy i reprezentanci firm (w większości właściciele i kadra kierownicza). W tych grupach notujemy najwyższe wartości uzyskanych odpowiedzi. Natomiast najmniej zadowoleni są mieszkańcy. Oni w każdej kategorii udzielają najmniej pozytywnych odpowiedzi.

Mieszkańcy również w ubiegłorocznym badaniu byli najmniej zadowoloną grupą, ale wówczas nie różnili się wyraźnie pod tym względem od nauczycieli. W tym roku Ci drudzy wyraźnie częściej postrzegają życie w Regionach NEXERY jako atrakcyjne. Dotyczy to wszystkich obszarów poza prowadzeniem biznesu. Wzrost odsetka odpowiedzi pozytywnych wynosi od 10 pkt proc. w kontekście atrakcyjności „pracy”, do aż 17 pkt proc. dla „życia ogólnie”. Czas pokaże, czy zmiany nastawienia nauczycieli do oceny Regionów są trwałe, czy stanowią jednorazową anomalię, tak jak to w ubiegłym roku miało miejsce w przypadku mieszkańców. Wówczas każdy badany obszar uznali oni za bardziej atrakcyjny niż rok wcześniej, a obecnie wskaźniki te znów opadły, choć i tak są wyższe niż dwa lata temu (z wyjątkiem prowadzenia biznesu).

Ranking wpływowych źródeł wiedzy o ekologii wygląda podobnie jak przed rokiem. W pierwszej trójce znalazły się dwa źródła internetowe oraz telewizja. Jednocześnie badanie pokazuje, że najmłodsi i najstarsi pozostają pod wpływem odmiennych kanałów odbiorczych: Ci pierwsi częściej korzystają z social mediów, drudzy z kolei z portali informacyjnych.

Przy możliwości wskazania maksymalnie 3 odpowiedzi mieszkańcy Regionów NEXERY nadal najczęściej korzystają z telewizji (43% wskazań, -2 pkt proc. rdr). Na kolejnym miejscu znalazły się portale internetowe (40%, -1 pkt proc. rdr) oraz media społecznościowe (32%, +2 pkt proc. rdr). Jeśli zsumujemy wskazania na dwie ostatnie odpowiedzi, wówczas okaże się, że to właśnie internet jest głównym źródłem wiedzy o ekologii. Kolejne na liście, autorytety naukowe, były wskazywane nieco rzadziej (27%), a następne odpowiedzi – znajomi, prasa, książki, radio – uzyskiwały między 15 a 20%.

Ciekawsze wnioski przynosi porównanie odpowiedzi badanych w podziale na grupy wiekowe. Wynika z niego, że mieszkańcy w różnym wieku korzystają z odmiennych mediów i innych źródeł wiedzy o ekologii. Najstarsi zdecydowanie częściej niż najmłodsi szukają informacji na temat ochrony środowiska, słuchając autorytetów naukowych oraz czytając artykuły i wiadomości na portalach internetowych. Natomiast najmłodsi w tym celu przeglądają media społecznościowe lub blogi oraz polegają na influencerach i celebrytach. 43% osób w wieku 61-75 i 22% w wieku 18-25 słucha autorytetów naukowych. W odniesieniu do korzystania z portali internetowych różnica między obiema grupami jest bardzo podobna, a wskazanie wynosi odpowiednio 54 i 34%. Natomiast dla korzystania z mediów społecznościowych te wskaźniki układają się odwrotnie i wynoszą 24 i 44%. Niewielka różnica zachodzi w przypadku korzystania przez obie grupy wiekowe z prasy i radia. Z kolei młodzi dorośli częściej niż seniorzy słuchają znajomych lub rodziny i czytają książki.

Między badanymi grupami widać wyraźne różnice w odpowiedziach na pytanie, czy w ciągu roku w Regionach NEXERY miały miejsce zmiany prośrodowiskowe. Wśród odpowiedzi twierdzących najczęściej wymieniane są termomodernizacja i fotowoltaika. Na dalszych miejscach ankietowani usytuowali auta elektryczne oraz akcje uświadamiające prowadzone przez szkoły.

Analizując poszczególne grupy respondentów, odpowiedź na pytanie, czy w Regionach NEXERY w minionym roku zaszły zmiany proekologiczne, nie jest jednoznaczna. Na przeciwległych biegunach sytuują się urzędnicy i przedsiębiorcy. Ci pierwsi w zdecydowanej większości – 72%, zmiany te potwierdzają. Natomiast drudzy — wręcz przeciwnie. Tylko 24% z nich twierdzi, że w ich firmach miały miejsce prośrodowiskowe zmiany. Pomiędzy tak spolaryzowanymi grupami pozycjonują się mieszkańcy i nauczyciele, którzy z podobną częstotliwością, wynoszącą odpowiednio 31 i 35%, udzielają twierdzących odpowiedzi. Warto doprecyzować, że mieszkańcy byli pytani o zmiany w miejscu zamieszkania, a pozostałe grupy – w miejscu pracy.

Dysproporcja w wynikach może leżeć w domenie wiedzy i informacji. Urzędnicy, pracując na rzecz lokalnej wspólnoty, mają bezpośredni kontakt i wiedzę na temat tego rodzaju działań. Natomiast mieszkańcy muszą zostać o nich poinformowani. Najpewniej część osób po prostu nie wie o projektach tego typu. Innym wytłumaczeniem mogą być trudności z oceną, czy dane działanie zakwalifikować jako zmianę ekologiczną, czy też nie.

A jakie działania badane grupy w Regionach NEXERY uznały za proekologiczne? W pierwszej kolejności ankietowani wymieniają termomodernizację budynków oraz fotowoltaikę. Poza tym wszystkie badane grupy mówią także o wymianie oświetlenia i źródeł ciepła na energooszczędne oraz o segregacji odpadów. Optymistyczne sygnały płyną ze szkół w Regionach NEXERY, gdzie na coraz większą skalę prowadzone są działania zwiększające świadomość ekologiczną. Obejmują one m.in. ograniczenie zużycia przedmiotów jednorazowego użytku oraz racjonalne wykorzystanie terenów zielonych wokół szkół. Wśród firm warto zwrócić uwagę, na co prawda niezbyt liczne, ale pojawiające się przykłady zakupu elektrycznych aut firmowych.

Koncepcja smart village w całej Polsce, jak i w Regionach NEXERY jest niszowa. Jeśli mieszkańcy Regionów deklarują znajomość realizacji projektów tego rodzaju, często wskazują na działania związane z dostępem do technologii i internetu. Poprawnie zatem kojarzą inteligentne wioski z wykorzystaniem możliwości, jakie daje dostęp do internetowej sieci.

„Idea smart village bazuje na połączeniu nowoczesnych narzędzi i technologii dla polepszenia jakości życia oraz podniesienia standardu usług publicznych dla obywateli [mieszkających na wsi – red.] – co ważne – przy lepszym wykorzystaniu zasobów oraz mniejszym wpływie na środowisko”. Przytoczona definicja pochodzi ze strony internetowej Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, powołanej na mocy aktów prawnych UE i Polski. Definicja jest z jednej strony dosyć ogólnikowa i dla niektórych może być niejasna, ale z drugiej strony wyraźnie odnosi się do nowych technologii. Oba aspekty wyraźnie widać w wynikach badania.

Zaledwie 3% urzędów w Regionach NEXERY realizowało lub realizuje projekty z obszaru smart village. 2% ankietowanych urzędników nie ma wiedzy na ten temat, a pozostałe 95% deklaruje, że ich urzędy nie zajmowały ani nie zajmują się działaniami tego rodzaju. Zatem nie może dziwić, że tylko 5% mieszkańców zna, a 63% nie zna przykładów realizacji programów typu inteligentna wieś. Wiele pokazuje także wysoki odsetek odpowiedzi „trudno powiedzieć”. Sugeruje on, że sporo mieszkańców ma problem z  decyzją, czy dane rozwiązanie zalicza się do obszaru smart village.

Społeczność małych miast i wsi stanowi nasze bezpośrednie otoczenie biznesowe. Z naszymi interesariuszami pozostajemy też w stałym kontakcie, a troska o ich dobrostan na trwałe wpisana jest w strategię działań operatora. Tę misję realizujemy m.in. poprzez promowanie koncepcji smart village, w której przyłączenie światłowodu otwiera mieszkańcom możliwości na wygodniejsze życie. Nowoczesna wioska to środowisko, które w swojej definicji zawiera również postawy proekologiczne, a mieszkańcy Regionów NEXERY chętnie korzystają z sieci, aby poznać sposoby na ekologiczny tryb życia. Smart village to jednak w Polsce wciąż kwestia niszowa, dlatego dołożymy wszelkich starań, by każda wieś Regionów NEXERY mogła określać się takim mianem.

Paweł Biarda

Członek Zarządu ds. Komercyjnych w NEXERZE

Badanie prezentuje także, że na tle całej Polski mieszkańcy Regionów NEXERY nie stanowią wyjątku. Również statystyczny Polak raczej nie zetknął się w swoim regionie z projektami typu smart village. W próbie ogólnopolskiej tylko 8% badanych zna przykłady realizacji tej koncepcji, 67% nie zna, a 24% odpowiada „trudno powiedzieć”.

O tym, że idea inteligentnej wsi nadal jest niszowa, świadczy m.in. wysoki odsetek respondentów, którym trudno zdecydować, czy znają przykłady projektów tego rodzaju. Na prośbę o wskazanie realizacji typu smart, mówią oni np. o ścieżkach rowerowych lub projektach prospołecznych (to urzędnicy) lub skateparkach (mieszkańcy).

Koncepcja smart villages powstała dopiero kilka lat temu i cały czas się rozwija. Mówiąc ogólnie – są to wszystkie działania, będące odpowiedzią na problemy obszarów wiejskich: zmiany demograficzne, regres usług publicznych czy niska aktywność społeczna. Celem konceptu jest poprawa jakości życia na wsi, a dostęp mieszkańców do szybkiej i stabilnej sieci internetowej oraz kompetencje ludzi w zakresie jej używania są dla niego kluczowe. Technologie informacyjno-komunikacyjne zwiększają możliwości korzystania z dóbr i usług publicznych, oferując nowe rozwiązania, np. w zakresie rolnictwa, edukacji, kultury, a także polepszają perspektywy zatrudnienia dzięki pracy zdalnej. Ich użyteczność w oczywisty sposób jest zależna od dostępu do internetu w jak najlepszym standardzie. Wagę tego czynnika bardzo dobrze pokazała pandemia Covid-19, kiedy niemal całe nasze życie przeniosło się do sieci, a słaba jakość łącza skutkowała natychmiastowym wykluczeniem. W dobie rozwoju społeczeństwa informacyjnego dostęp do światłowodu, najszybszego i najbardziej stabilnego łącza, będzie kluczowy również dla rozwoju inteligentnych wiosek. Ta technologia odpowiada na rosnące potrzeby mieszkańców w zakresie przepustowości i stabilności łącza, a także – co również jest istotne – ze względu na efektywność energetyczną, doskonale wpisuje się w trend zrównoważonego rozwoju.

Ignacio Irurita

CEO, Polski Światłowód Otwarty

Jednocześnie duża część przykładów realizacji koncepcji smart, podawanych przez mieszkańców i urzędników, obejmuje różnego rodzaju działania związane z internetem. Począwszy od podłączenia miejscowości do sieci, w tym do światłowodu, po ławki miejskie z możliwością ładowania telefonu i wi-fi. Widać więc, że przynajmniej część ankietowanych dobrze kojarzy inteligentne wioski z wykorzystaniem możliwości, jakie daje sieć internetowa. Jednak są to zaledwie pojedyncze przypadki, co pokazuje, że obszar smart village stanowi przestrzeń do zagospodarowania, zwłaszcza dla lokalnych samorządów.